Etiketler
Köpeklerle insanlar arasındaki dostluk 10.000 yıl öncesine dayanmaktadır. Köpeklerden, evcilleştirildikten sonra ilk başlarda güvenlik ve avlanma amacıyla yararlanılırken günümüzde asayiş, narkotik, patlayıcı bulma doğal afetlerde ve kayıp insanların bulunmasında yardım alınmaktadır. Günümüzde en son tıp alanında kanserli hücrelerin tespitinde köpeklerin koku alma duyularından faydalanılmaya başlanmış olup, bu konuda ciddi ilerlemeler kaydedilmiştir.
Arama kurtarma köpeklerinin kullanımı 1800’lü yıllarda başlasa da bazı anektodlar 200 yıl daha önce kullanıldığından bahsetmektedir. 17’nci yüzyılda rahiplerin el yazmalarında, Saint Bernard ırkı köpeklerin İtalya-İsviçre sınırında yolunu şaşırmış, kar altında kalmış insanları bulup manastıra getirdiği görülmüştür. 1800-1812 yılları arasında 40 insanı ölümden kurtaran Baryy isimli köpek bu başarısı ile tarihteki yerini almıştır. 1890’lı yıllarda köpekler, sıhhıye köpekleri olarak yaralı askerlerin bulunmasında kullanılmaya başlanmış, 1’inci ve 2’nci Dünya Savaşı sırasında gelişim imkanı bulup önemi anlaşılmıştır. 2’nci Dünya Savaşı’nın son yıllarında yaşlı bir kadın, küçük bir köpeğin bombalanmış evlerin enkazı içinde yıkıntılar arasındaki insanları aramasını fark etmiş, bu rastlantı İngiltere’de yeni bir arama köpeği fikrini doğurmuştur. 1944 Ekim’inden savaş sonuna kadar köpekler yıkıntıların arasında insanların araması için kullanılmıştır. Dünyada profesyonel anlamda afetlerde köpeklerin kullanılması amacıyla yapılan çalışmalar 1970’li yıllarda başlamıştır. Arama köpekleri 1976-İtalya, 1977-Romanya, 1980-Cezayir’de meydana gelen depremlerde kullanılmış. Başarılı sonuçlar alınması arama köpeklerinin önemini ve daha ciddi eğitim çabalarının gereğini pekiştirmiştir. Türkiye’de daha çok askeri amaçlarla kullanılan köpekler 1990’lardan itibaren arama kurtarma faaliyetlerinde de kullanılmaya başlamıştır. Ülkemizde doğal afetlerde arama köpeklerinin kullanılmasına ilişkin ilk ciddi çalışmalar 1999 Gölcük depremi ile başlamıştır. Bu tarih bizim için bir milat olup, bugün Türkiye’de resmi ve özel kurumlar, sivil toplum örgütleri ve ferdi gönüllülerden oluşan bir çok köpekli arama timi bulunmaktadır.
Köpekli arama timi bir arama köpeği ve köpek eğitmeninden oluşmaktadır. Eğitmen köpeğin sahibi, iş ortağı aynı zamanda oyun arkadaşıdır. Özel bir eğitime bağlı olarak kayıp kişilerin bulunmasında ve doğal afetlerde mahsur kalmış kişilerin yerlerinin tespitinde görev yapmak için hazırlanırlar. Çoğu arama köpeği saf ırklardan seçilse de melez ırklardan da üstün arama köpekleri çıkabilmektedir. Potansiyel arama kurtarma köpeğinin en önemli özellikleri av sürme yeteneği ve oyuncu olmasıdır. Ayrıca iyi bir mizacı, sosyalliği, meraklı ve enerjik olması gerekir. Arama kurtarma faaliyetlerinde aranan özelliklere sahip olan köpekler normal hayat koşullarına uyum sağlayamamakta ve barınaklara terk edilebilmektedir. Bu nedenle barınaklardan da istediğimiz özelliklerde arama kurtarma köpeği bulmamız her zaman mümkündür.
Arama kurtarma faaliyetlerinde köpeklerin keskin koku alma duyularından yararlanılır. Canlı insan kokusuna odaklanarak eğitimleri yapılan köpekler, farklı koku kombinasyonlarının bulunduğu enkaz alanlarında dikkati dağılmadan aramasını sürdürür. İnsanın kendine özgü kokusu, terleme ve deri döküntüleriyle karışık vücut salgılarıyla oluşur. Ayrıca bu koku kombinasyonuna kişinin parfümü, deodorantı gibi diğer faktörler de katılır. Ne zaman ki insan hayatını kaybederse, bu kokuların vücuttan yayılımı sonlanır ve kadavra kokusu oluşmaya başlar.
Bu amaçla seçilen köpekler değişik zaman ve mekanlarda (gece, yağmurlu havalar, karanlık ortamlar, kaygan ve oynar zeminler, gürültülü ve kalabalık ortamlar, yüksek zeminlerde vs.) test edilir. Bu testlerde başarılı olan köpeklerin; itaat, çeviklik, yönlendirme ve enkaz çalışmalarının tamamlanıp göreve hazır hale gelmeleri 18-24 ayı bulmaktadır.
Yoğun eğitim gereksinimleri, stresli çalışma koşulları, çevresel faktörler, tehlikeli alanlara tırmanma, atlama ve yaralıya ulaşmak için köpeğin gösterdiği yoğun performans sonucunda bazı sağlık problemleri ortaya çıkabilmektedir. Bu nedenle köpekli arama timleriyle veteriner hekimler de aktif olarak çalışmaktadır. Arama köpeği olarak yetiştirilecek köpeklerin ilk seçimleriyle başlanan bu çalışma, köpeğin yaşamı boyunca devam etmektedir. Özellikle ilk seçimle yapılan klinik ve radyolojik muayeneler sonucunda köpeğin iskelet ve kas sisteminin bu iş için uygunluğu değerlendirilerek, daha sonra ortaya çıkabilecek olan istenmeyen hastalıklar (Hip dysplasia, elbow dysplasia) sonucunda verilen eğitimin heba olması önlenir. Ayrıca bu köpeklerin ölümcül hastalıklarına neden olan virüs ve bakterilere karşı aşılanmasına, parazit kontrollerinin yapılmasına, beslenmelerine, travma ve zehirlenmelerdeki acil müdahalelere kadar her türlü sağlıkla ilgili durumlarda veteriner hekimler müdahil olmakta ve köpeğin eğitmeniyle her türlü bilgi alışverişini sağlamaktadır.
İzmir Sivil Savunma Arama ve Kurtarma Birlik Müdürlüğü
#bugündepremolsaydı 