![er](https://bugundepremolsaydi.wordpress.com/wp-content/uploads/2014/04/er.jpg?w=529&h=341)
Türkiye’nin son yüzyıldaki en büyük depremi, 27 Aralık 1939, sabaha karşı saat 2.00’de Erzincan’ı sarsan 7,9 büyüklüğündeki depremdir.
Kış şartlarının şiddetle yaşandığı günlerde Erzincan halkını vuran bu felakette yıkılan 116.720 bina, 32 bin 962 vatandaşımızın hayatını kaybetmesine, yaklaşık 100 bininin de yaralanmasına sebep olmuştur. Depremin ardından yurt çapında yas ilan edildi.
Erzincan’dan Amasya’ya, Sivas’tan Karadeniz’e kadar olan bir bölge içinde büyük tahribata yol açan bu büyük deprem, en büyük yıkımı Erzincan’da meydana getirmiştir. Deprem öncesi 20 bin olan şehir nüfusu 12 bine düşmüş, diğer kayıplar ilçelerde, köylerde ve komşu illerde meydana gelmiştir.
Deprem sırasında kıyı çizgisi Çarşamba ilçesinin kuzeyi ile Giresun arasında 15–100 m kadar geri çekilmiş ve Fatsa’da ufak çaplı tsunami dalgaları görülmüştür.
![er2](https://bugundepremolsaydi.wordpress.com/wp-content/uploads/2014/04/er2.jpg?w=529&h=281)
Kerpiç ve ahşap evlerin çoğunlukta olmasına bir de ağır kış koşullarının getirdiği olumsuzluklar eklenince, yaşanan felaketin boyutları bir faciaya dönüşmüştü. Depremden kurtulanlar gece yarısı -30 derecede, karlar içinde yarı çıplak perişan bir vaziyette göçükler altında kalan yakınlarını elleriyle çekip çıkarmaya çalışıyorlardı. Devrilen sobalardan, mangallardan çıkan yangınlar şehri sarmış, insanın tahayyül sınırlarının çok ötesinde dayanılmaz sahneler yaşanıyordu. Şehirde zarar görmeyen bina kalmamıştı. Depremin artçıları da bir yandan korku ve zarar vermeye devam ediyordu.
Felakette 42 yakınını kaybeden Lütfiye Kaner 11.11.2010 tarihli Çorum gazetesinde yaşadığı acı tecrübeyi şöyle anlatıyor: “O yıllarda yeni evli ve 15 yaşında genç bir kadındım. Erzincan’ın Karakilise Köyünde oturuyorduk. Evlerin çoğu kerpiçtendi. Gece yarısı büyük bir sarsıntıyla uyandım. Sarsıntı o kadar şiddetli ve derinden geliyordu ki, insanı alttan yukarı doğru sıçratıyordu. Dengemi kaybetmemek için karyolaya tutundum ve daha sonra altına girdim. Tüm duvarlar yıkılmaya ve çatı çökmeye başladı. Sallanmanın durmasından yararlanıp bir an karyolanın altından başımı çıkarıp baktığımda parlak bir ay ve gökyüzü gördüm. Yıkıntıların arasında sıkışmış hareket edemiyordum. Saatler sonra yardıma gelenler tarafından kurtarıldım. Köy bir harabeydi. Çığlıklar durmak bilmiyordu. Bir günde 80-90 kez sallandık. Daha sonra 42 yakınımı kaybettiğimi öğrendim. Benim için tam bir yıkım oldu. O günleri hiç unutamadım. Üzerinden yarım asır geçmesine rağmen hala yaşıyorum.”
Yardım konvoyları, soğukla da mücadele eden depremzedelere ancak iki gün sonra ulaşabildi. Bunlardan ilki, Erzincan valisinin çektiği “İmdat!” telgrafını alan Sivas’taki Kızılay ekiplerinin gönderdiği 5 bin lira ve 50 çadır olmuştur. Erzincan depreminin ardından ilk kez depreme karşı önlemler tartışıldı; gazetelerde depremle nasıl yaşanması gerektiği hakkında yazılar yer aldı.
![er3](https://bugundepremolsaydi.wordpress.com/wp-content/uploads/2014/04/er3.jpg?w=529&h=321)
Türkiye’nin birinci derece deprem bölgesinde bulunan Erzincan, Kuzey Anadolu deprem kuşağının çok etkin bir bölümü olan Erzincan Ovası içindedir. Tarihi belgelere göre Erzincan son bin yılda 11 kez tümüyle yıkıma uğramıştır. Yerleşmenin bulunduğu zemin, akarsu çökellerinden oluşmuştur. Bu malzeme kentin yukarı kesimlerinde konglomeralaşmıştır. Orta bölümlerde birbirini izleyen çakıl ve kum katmanlarına rastlanır. Bu katmanlar oldukça yerleşmiş ve sıkı yapılıdır. 1939 depreminden sonra yerleşim alanı dışında bırakılmış olan eski şehrin zemini, kalın bir tarihi enkaz örtüsüyle kaplı yerleşmemiş akarsu birikintilerinden oluşmuştur.
Dünyanın büyük depremleri arasında sayılan bu deprem Türkiye’nin en ciddi deprem felaketlerinden birisi olarak tarihe geçmiştir.
Kaynaklar:
1. Bozdemir, Abdullah (2011). 1939 Erzincan Depremi. Kardere Haberi Sitesi, http://www.kardere.com/default.aspx?pid=50646&nid=69392 (09.04.2014)
2. 1939 Depremi ve Sonrası, Erzincan Belgeliği, http://mimoza.marmara.edu.tr/~avni/ERZiNCAN/deprem (09.04.2014)
3. 1939 Erzincan Depremi, http://tr.wikipedia.org/wiki/1939_Erzincan_Depremi (09.04.2014)
4. Earthquakes with 1,000 or More Deaths since 1900, http://earthquake.usgs.gov/earthquakes/world/world_deaths.php (09.04.2014)